Samen werken aan een duurzame toekomst is ook in het onderwijs een belangrijke opgave. Op veel scholen komt het thema duurzaamheid terug in de lessen en in de fysieke omgeving. Denk aan kleine en grote duurzaamheidprojecten, voedseleducatie, een groen schoolplein, gezond binnenklimaat en een energieneutraal schoolgebouw. Het aanreiken van kennis en handige tools kan duurzame ontwikkeling in het onderwijs ondersteunen.
Wat verstaat Oberon onder het thema Duurzaamheid?
Duurzame ontwikkeling is ‘het voldoen aan behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen’ (Our common future, WCED 1987). De veelzijdigheid van het begrip duurzaamheid komt duidelijk tot uiting in de Sustainable Development Goals: zeventien duurzaamheidsdoelen die in 2015 zijn aangenomen door alle landen die lid zijn van de VN. Naast kwaliteitsonderwijs voor iedereen gaat het om doelen als klimaatactie, geen honger, geen armoede en het verminderen van ongelijkheid.
Kennis over duurzame ontwikkeling is belangrijk voor kinderen en jongeren om zich bewust te worden van vraagstukken zoals klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit. Het onderwijs kan hen de basiskennis en vaardigheden meegeven om verantwoorde keuzes te maken. Er zijn verschillende manieren om duurzaamheid structureel in het onderwijs te verankeren. Zo kunnen onderwijsprofessionals het thema duurzaamheid meer centraal stellen in het curriculum, bijvoorbeeld door het onderwerp te integreren in vakken zoals biologie, aardrijkskunde en burgerschap. Projectgericht leren biedt daarnaast de mogelijkheid om kinderen en jongeren actief te betrekken bij lokale duurzame vraagstukken, zoals energieoplossingen of afvalbeheer in hun eigen leefomgeving. Daarbij kan samenwerking met (lokale) partners, zoals bedrijven, natuurorganisaties of gemeenten een belangrijke rol spelen.
Wat doet Oberon rond het thema Duurzaamheid?
Het Groene Kompas voor duurzame ontwikkeling in het MBO
Samen met Nordwin College, Wellantcollege en de Wageningen Universiteit heeft Oberon 'Het Groene Kompas voor duurzame ontwikkeling in het MBO' ontwikkeld en gemonitord. Het Groene Kompas helpt opleidingen om gestructureerd en op integrale wijze te werken aan het verankeren van duurzaamheid, zowel op het gebied van de bedrijfsvoering als het curriculum. Het geeft teamleiders, docenten en managers inzicht in waar ze staan als het gaat om duurzaamheid, helpt bij het maken van concrete afspraken en versterkt het eigenaarschap binnen opleidingsteams. Op Leraar24 leest en ziet u meer over dit project.
Verkenning draagvlak duurzame school
De ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) hebben hun krachten gebundeld rond de organisatie van een internationale conferentie in maart 2022 over 'Whole School Approaches' en 'Education for Sustainable Development (ESD)'. Ter voorbereiding op deze conferentie werd opdracht gegeven voor drie onderzoeken:
- Draagvlak binnen het onderwijs door Oberon Onderzoek en Advies.
- Draagvlak bij de overheden door SME.
- Overzicht van best practices Whole School Approach wereldwijd door WUR.
Resultaten van de verkenning van onderwijs draagvlak en bestuurlijk draagvlak voor een gezamenlijke aanpak van duurzaamheid in het onderwijs zijn samengebracht in een rapportage. Deze is voorzien van bouwstenen voor de toekomst (lees verder).
Whole School Approach to Sustainability (2019)
Het onderwijs speelt een belangrijke rol in het voorbereiden van leerlingen en studenten op een gezonde en duurzame toekomst. Bewustwording van duurzaamheid en het bevorderen van leren voor duurzame ontwikkeling gaat verder dan een les geven over duurzaamheid. Om hier echt handen en voeten aan te geven is een integrale schoolaanpak voor duurzame ontwikkeling nodig: een whole school approach to sustainability. Onderstaand filmpje is één van de opbrengsten van dit project.
Vraagarticulatie duurzaamheid in vijf onderwijssectoren (2022-2024)
Oberon en SME onderzochten van 2022 tot 2024 de ondersteuningsbehoeften van scholen op het gebied van duurzaamheid in het onderwijs (lees verder). Als onderdeel van het onderzoek organiseerden we werkbezoeken aan zes scholen uit verschillende onderwijssectoren en spraken we met bestuurders, leraren en leerlingen over hun duurzaamheidsinitiatieven en uitdagingen. Van twee van de zes scholen die we voor dit project bezochten maakten we onderstaand videoportret.
Onderzoek naar voedseleducatie
Op verzoek van de Jong Leren Eten-makelaars in de regio Friesland deed Oberon in 2024 onderzoek naar ervaringen en behoeften van scholen voor regulier en speciaal onderwijs op het gebied van voedseleducatie. Het programma Jong Leren Eten is een initiatief van de ministeries van LVVN (voorheen LNV), VWS en OCW. Het programma is in 2017 gestart en heeft als doel het verbeteren van de ‘voedselvaardigheid’ van jongeren tussen de 0 en 18 jaar: door te leren over gezonde voeding kunnen jongeren zelf gezonde en duurzame voedselkeuzes maken. In elke provincie zijn makelaars vanuit het gezondheids- en duurzaamheidsdomein aangewezen als aanjager van en wegwijzer in het bestaande aanbod.
Oberon ondersteunt Kwartiermaker Duurzame School als sleutelorganisatie (2024–heden)
Oberon is door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) aangemerkt als een van de sleutelorganisaties die de kwartiermaker Duurzame School in 2024 ondersteunen en inspireren in zijn werkzaamheden. Oberon sluit aan bij overleggen met de kwartiermaker, neemt deel aan bijeenkomsten en werkconferenties en draagt zodoende bij aan een strategisch plan voor de toekomst.
Wat kan Oberon voor u betekenen?
- We ondersteunen bij de praktische vormgeving van een gezonde en duurzame (brede) school
- We ondersteunen met onderzoek en advies bij hoe je samen met andere overheids- en onderwijsorganisaties kunt werken aan duurzaamheid en elkaar hierbij kunt versterken
- We ondersteunen met onderzoek en advies bij het in kaart brengen van de mogelijkheden om een schoolgebouw te verduurzamen
